Słowo „windykacja” pochodzi od łacińskiego vindicatio, co dosłownie oznacza dochodzenie roszczeń, obronę konieczną, a w pewnych warunkach nawet zemstę… Już w starożytnym Rzymie istniała instytucja rei vindicatio, do której obowiązków należało odzyskiwanie rzeczy od nieuprawnionych właścicieli. Słowu „windykacja” często przypisuje się pejoratywne znaczenie, a związane z windykacją czynności niejednokrotnie postrzegane są jako działania nieetyczne, na granicy lub nawet poza granicami prawa. Przekonanie takie jest błędne i nieuzasadnione – windykacja jest w pełni legalna i polega na dochodzeniu własności za pomocą środków określonych w obowiązujących przepisach prawa.
Prędzej czy później (prawdopodobnie niestety: prędzej) każdy przedsiębiorca musi się przekonać, że problemu przeterminowanych faktur nie da się uniknąć. Niezależnie od branży i rodzaju działalności spotkanie kontrahentów, którzy przeciągają opłacenie faktury, jest nieuchronne. Od czego należy zacząć windykację należności?
1. Monitoring należności, czyli nie trać swoich pieniędzy z oczu. Prowadzenie skutecznej windykacji nie jest możliwe bez dokładnej kontroli płatności. Praktyczne i wygodne jest stworzenie rejestru zawierającego wszystkie dane na temat transakcji: kto, kiedy i ile powinien zapłacić. Statystyki pokazują, że najskuteczniejsza jest windykacja tzw. „młodych długów”, czyli zaległości przeterminowanych nie dłużej niż o 3 miesiące. Aby działać efektywnie, należy działać szybko. Każda zwłoka może utrudnić wyegzekwowanie długu – windykację najlepiej rozpocząć od dnia, w którym minął termin płatności.
2. Windykacja polubowna (miękka). Windykacja polubowna polega na perswazji (monitowaniu), a nie na czynnościach prawnych i sprowadza się do motywowania dłużnika do dobrowolnej spłaty należności. Pierwszym krokiem, jaki należy uczynić, właściwie zawsze jest wykonanie telefonu do danego kontrahenta. Nie każda nieopłacona w terminie faktura oznacza, że mamy do czynienia z nieuczciwym przedsiębiorcą. Jeśli dłużnik nie unika naszych telefonów, przedstawi w sposób jasny przyczyny nieuregulowania płatności i poda realny, termin, w którym będzie mógł to uczynić, szanse na szybkie odzyskanie należności będą znaczne. Powszechna jest opinia (i trudno się z nią nie zgodzić), że dłużnicy często potrafią rozpoznać, kiedy w jakimś sensie przyzwalamy na opóźnienia w płatnościach. Warto więc (co podkreślamy ponownie) działać jak najszybciej i w sposób stanowczy. Rozmawiając z dłużnikiem, bądźmy konkretni i pewni siebie, jasno dajmy do zrozumienia, że dalsze odwlekanie płatności na nic się nie zda. Chociaż są tą sytuacje stresujące, na tym etapie warto jednak wykazać się pewnym zrozumieniem dla kontrahenta, zwłaszcza jeśli jest to pierwsza tego tupu sytuacja w naszych biznesowych kontaktach z nim. Przejściowe problemy finansowe przytrafiają się wielu firmom – utrzymanie dobrych relacji może okazać się w przyszłości bardzo wartościowe. Jeśli dłużnik nie odbiera naszych telefonów lub jego wyjaśnienia są wyjątkowo mętne i wymijające, należy rozpocząć właściwą windykację. Dalsze monitowanie dłużnika (telefonicznie, osobiście, mailowo czy przez sms) jest oczywiście wskazane, ale warto jak najszybciej dostarczyć dłużnikowi pisemne wezwanie do zapłaty (więcej na ten temat możemy przeczytać: tutaj). Jest to moment, w którym stosowne jest rozważenie, czy windykację chcemy prowadzić na własną rękę czy wolimy przekazać ją profesjonalnej kancelarii. Choć to drugie rozwiązanie wiąże się z pewnymi kosztami, pozwala na zaoszczędzenie czasu (i nerwów) i jest przy tym zdecydowanie skuteczniejsze. Ważnym aspektem skutecznej windykacji jest konsekwencja i nieosłabianie intensywności działań – samemu po pewnym czasie łatwo jest się zniechęcić (co dłużnik prawdopodobnie szybko wyczuje), pomoc kancelarii pozwoli tego uniknąć. W ramach windykacji polubownej prowadzone mogą być m.in. takie czynności jak: wezwanie do zapłaty z notami odsetkowymi, poinformowanie dłużnika o opublikowaniu długu na giełdzie długów, przekazanie danych dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej.
Jeśli i te kroki okażą się bezskuteczne, pozostaje skorzystanie z możliwości, jakie daje windykacja twarda, czyli sądowa.