Zgodnie z prawem na rodzicach spoczywa obowiązek zapewnienia dziecku środków utrzymania do czasu, aż będzie ono w stanie utrzymywać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka pokrywają koszty związane z jego utrzymaniem i wychowaniem.
W sytuacji, gdy dziecko pochodzi ze związku pozamałżeńskiego lub rodzice dziecka rozstali się – są w separacji albo ich małżeństwo ustało w skutek orzeczenia rozwodu – ponoszenie kosztów utrzymania dziecka bardzo często wiąże się z sądowym ustaleniem wysokości alimentów. Istnieje możliwość ustalenia alimentów na drodze umowy między stronami (w tym w formie notarialnej), najczęstszym jednak sposobem (nierzadko jedynym) wyegzekwowania alimentów od drugiego z rodziców jest postępowanie sądowe. W przypadku rozwodu w wyroku rozwodowym sąd obligatoryjnie określa, w jakiej wysokości każde z rodziców będzie ponosić koszt utrzymania dziecka. W przypadku separacji lub gdy dziecko nie pochodzi z małżeństwa, osoba, u której dziecko przebywa na stałe, ma prawo złożyć pozew o alimenty.
Wysokość alimentów zależy od kilku czynników: usprawiedliwionych potrzeb dziecka, możliwości zarobkowych i majątkowych rodzica oraz od osobistych starań o jego utrzymanie i wychowanie. Usprawiedliwione potrzeby dziecka to wszystko to, co niezbędne jest do normalnego życia i rozwoju, od warunków mieszkaniowych, przez wyżywienie, odzież, pomoce naukowe czy opiekę medyczną. Należy pamiętać o istnieniu zasady „równej stopy życiowej”, której istotą jest to, że zaspokajanie potrzeb życiowych rodziców i dzieci powinno odbywać się na zbliżonym poziomie.
Możliwości zarobkowe rodzica, na którym spoczywa obowiązek alimentacyjny, to nie tylko jego dochody, ale także zarobki i profity, które osoba ta mogłaby zdobyć, gdyby wykazała się należytą starannością. Podkreślić należy, że nie zawsze wysokie dochody rodzica muszą skutkować orzeczeniem wysokich alimentów – zobowiązany ma bowiem prawo do dobrowolnych świadczeń na rzecz dziecka (prezenty, atrakcyjne wyjazdy itp.) i sąd powinien tę okoliczność uwzględnić. Osobiste starania to po prostu branie czynnego udziału w wychowaniu i opiece nad dzieckiem. Inny będzie obowiązek alimentacyjny rodzica zaangażowanego w życie dziecka, a inny tego, który z dzieckiem spotyka się sporadycznie. Zwykle co najmniej połowa kosztów utrzymania dziecka nałożona zostaje na rodzica, z którym dziecko nie mieszka i rzadko spędza czas. Niekiedy taka sytuacja spotyka się z brakiem zrozumienia a nawet sprzeciwem tego rodzica, który nie przebywa z dzieckiem na stałe.
Należy zdecydowanie podkreślić, że obowiązek alimentacyjny może być realizowany także przez opiekę i wychowanie – wiążą się one z dużym nakładem pracy i wieloma wyrzeczeniami. Zmiana sytuacji życiowej dziecka lub któregokolwiek z rodziców może wiązać się ze zmianą stosunków alimentacyjnych – możliwe jest podwyższenie, obniżenie, a nawet uchylenie wcześniej zasądzonych alimentów (od chwili zmiany sytuacji faktycznej).
Alimenty na dziecko to temat wielu gorących dyskusji. Niestety obie strony potrafią w tej „materii” zachowywać się nie całkiem uczciwie: zdarza się zarówno nieusprawiedliwione zawyżanie potrzeb dziecka, jak i drastyczne zaniżanie możliwości majątkowych zobowiązanego i ukrywanie faktycznych dochodów. Osobny problem stanowi całkowite uchylanie się zobowiązanego od obowiązku alimentacyjnego (nowe przepisy Kodeksu Karnego, przewidujące surowsze kary dla dłużników alimentacyjnych, przyczyniły się jednak do poprawy niekorzystnych statystyk).
Nasza kancelaria adwokacka oferuje profesjonalną pomoc prawną w każdej związanej z alimentami na dziecko kwestii. Mamy pełną świadomość, że rozstrzygnięcia w sprawach o alimenty w ogromnym stopniu rzutują na życie dziecka i jego rodziców. Tylko umiejętne prowadzenie sprawy może uchronić przed orzeczeniem niekorzystnych alimentów, dlatego zawsze wykazujemy się dużym zaangażowaniem i indywidualnym podejściem.
