Przedmiotem współwłasność jest zawsze konkretna rzecz, np. samochód, dom lub mieszkanie. Nierzadko współwłasność nieruchomości jest dla współwłaścicieli dość kłopotliwa – stanowi pewnego rodzaju obciążenie lub uniemożliwia realizację celów prywatnych bądź biznesowych.
Istnieją dwa zasadnicze rodzaje współwłasności: łączna i ułamkowa. Współwłasność łączna dotyczy majątku wspólnego małżonków oraz współwłasności w spółce cywilnej. W tych przypadkach zarządzanie własnością zależy od wszystkich współwłaścicieli i podziału majątku wspólnego nie można żądać. W przypadku współwłasności ułamkowej każdy ze współwłaścicieli ma prawo do rozporządzania swoim udziałem bez ingerencji pozostałych współwłaścicieli, swój „ułamek” można np. sprzedać lub ustanowić na nim hipotekę. W sytuacji współwłasności ułamkowej z roszczeniem zniesienia współwłasności ma prawo wystąpić każdy spośród współwłaścicieli, niezależnie od wielkości posiadanych udziałów. Warto jednak pamiętać, że takie uprawnienie może być wyłączone na mocy umowy współwłaścicieli na okres nie dłuższy niż 5 lat, który może być jednak przedłużany o kolejne 5-letnie okresy.
Zniesienia współwłasności można dokonać w dwóch trybach: na drodze stosownej umowy lub wskutek wydania odpowiedniego postanowienia przez sąd. Zawarcie umowy jest najszybszym i najprostszym sposobem zniesienia współwłasności, ale możliwe jest to jedynie wówczas, jeśli współwłaściciele są zgodni co do podziału rzeczy. Jeżeli podział dotyczy nieruchomości, umowa musi przybrać formę aktu notarialnego. Zniesienie współwłasności często jednak wiąże się z brakiem wzajemnego zrozumienia stron i rodzi wiele konfliktów i nieporozumień. W przypadku niezgodności współwłaścicieli (i braku perspektyw na osiągnięcie porozumienia) pozostaje wystąpienie na drogę sądową.
Postępowanie sądowe o zniesienie współwłasności toczy się w trybie nieprocesowym. Opłata sądowa jest stała i nie zależy od wartości nieruchomości: 300 zł, jeśli współwłaściciele są zgodni co do sposobu podziału i postanowienie w tej sprawie może zapaść już na pierwszym posiedzeniu; 1000 zł, gdy między stronami panuje spór i sprawy nie da się szybko rozstrzygnąć. Prawo przewiduje kilka podstawowych sposobów zniesienia współwłasności: podział fizyczny nieruchomości między wszystkich współwłaścicieli, podział między niektórych współwłaścicieli z koniecznością spłaty pozostałych, przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, sprzedaż rzeczy i podzielenie pieniędzy pomiędzy współwłaścicieli.
Sprawy związane z problemami zniesienia współwłasności to jedna ze specjalności naszej kancelarii. Jeżeli poszukują Państwo doświadczonych i fachowo przygotowanych w tej materii prawników, zachęcamy do kontaktu.
