Kupione na potrzeby Państwa działalności maszyny „odmówiły posłuszeństwa” wkrótce po pierwszym uruchomieniu? Nowy samochód lub komputer sprawują się zupełnie inaczej, niż Państwo tego oczekiwali, i inaczej, niż zapewniał o tym producent albo sprzedawca?
W obliczu awarii lub ujawnienia się wad nabytego drogą kupna przedmiotu, mamy możliwość składania reklamacji na dwa sposoby: na drodze rękojmi i gwarancji. O ile pojęcie „gwarancji” znane jest właściwie każdemu konsumentowi, o tyle „rękojmia” dla części osób (niezwiązanych na co dzień z branżą sprzedażową) brzmi odrobinę tajemniczo i kojarzy się raczej z jakimś dawnym terminem (co nie jest takie całkiem niesłuszne, gdyż słowo „rękojmia” obecne jest w języku polskim już od XIV wieku: rękojmia był to ktoś – tj. mężczyzna, czyli „ten rękojmia” – który za coś lub za kogoś ręczył). Czym różni się rękojmia od gwarancji? Przedstawiamy najważniejsze różnice.
Rękojmia to odpowiedzialność ustawowa, a gwarancja umowna
Rękojmię regulują artykuły 556 – 557 Kodeksu cywilnego. W myśl tych przepisów obowiązkiem sprzedawcy jest wydanie kupującemu towaru zgodnego z umową i reklamacji na podstawie rękojmi nie może sprzedawca odmówić. Gwarancja ma charakter dobrowolny i jest formą umowy między stronami, a reklamację na podstawie gwarancji można składać tylko w oparciu o wydany wcześniej dokument gwarancyjny.
Rękojmia oznacza odpowiedzialność sprzedawcy, a gwarancji – gwarant
Składając reklamację na podstawie rękojmi, podmiotem odpowiedzialnym za istniejące wady jest tylko i wyłącznie sprzedawca; odpowiada on za wadę, która istniała w momencie wydania rzeczy, ale też za wadę, która powstała później, ale wynikała ona z przyczyny już w tej rzeczy tkwiącej. Gwarantem natomiast jest ten, kto wystawia dokument gwarancyjny – może być to sprzedawca, ale także producent lub importer. Niekiedy może wynikać z tego np. konieczność samodzielnego wysyłania sprzętu za granicę.
Rękojmia obowiązuje przez dwa lata, a gwarancja przez czas wskazany przez gwaranta
Zgodnie z artykułem 568 § 1 Kodeksu cywilnego rękojmia za wady fizyczne ruchomości jest skuteczna przez okres 2 lat, a w przypadku nieruchomości przez 5 lat, licząc od dnia wydania rzeczy. Czas trwania gwarancji określany jest przez gwaranta i w zależności od przypadku może wynosić np. 6 miesięcy lub 25 lat; jeśli w dokumencie gwarancyjnym nie ma wyszczególnionego czasu trwania gwarancji, przyjmuje się, że trwa ona dwa lata.
Rękojmia to odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne, a gwarancja – tylko fizyczne
Wadami fizycznymi mogą być np. niekompletność, brak określonych właściwości; a o wadach prawnych możemy mówić np. wówczas, gdy sprzedawana rzeczy nie należała do sprzedającego albo była własnością osób trzecich. Gwarancja dotyczy wyłącznie wad ukrytych w samym przedmiocie, nie zaś w „okolicznościach” jego sprzedaży.
Na podstawie reklamacji z tytułu rękojmi i gwarancji można domagać się innych roszczeń
Na mocy rękojmi można zażądać od sprzedawcy jednego z następujących działań: wymiany towaru na nowy, naprawy towaru, obniżenia ceny, odstąpienia od umowy – o ile wada jest istotna. To od konsumenta zasadniczo zależy wybór metody rozwiązania problemu, ale sprzedawca pod pewnymi warunkami może zaproponować inne czynności. W przypadku gwarancji zaś to gwarant sam określa swoje obowiązki.
Czas
Pierwszą różnicę w tej kwestii stanowi to, że reklamacja z tytułu rękojmi powinna być rozpatrzona w ciągu 14 dni kalendarzowych, od momentu jej złożenia, a jeśli termin nie zostanie dotrzymany, przyjmuje się, że reklamacja została uznana. W przypadku gwarancji – ponownie – to gwarant dowolnie ustala termin rozpatrzenia wniosku. Druga różnica wiąże się z faktem, że wymiana rzeczy na nową z tytułu rękojmi nie wydłuża czasu odpowiedzialności, czyli jeśli złożymy reklamację i otrzymamy nową rzecz np. po roku od jej zakupu, rękojmia będzie obowiązywała jeszcze tylko przez rok. Inaczej jest w przypadku gwarancji – tutaj każda wymiana oznacza, że termin się „zeruje”.
Tytułem zakończenia: Warto pamiętać, że zgodnie z artykułem 579 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego uprawnienia wynikające z rękojmi są niezależne od tych wynikających z gwarancji.