Darowizna. Wszystko co musisz o niej wiedzieć

Przepisy dotyczące darowizny zawarte są w trzeciej księdze Kodeksu cywilnego. Darowizna jest umową prawa cywilnego (a dokładniej: umową nazwaną, czyli taką, która posiada szczególną regulację prawną), na mocy której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania obdarowanemu części swoje majątku.

Co może być przedmiotem darowizny?

Darowizną mogą być wszelkie prawa majątkowe, jak również prawa niemajątkowe mające jakąś określoną wartość dla konkretnych stron umowy. W ramach darowizny przekazuje się obdarowanemu konkretną rzecz – mieszkanie, samochód, sumę pieniędzy. Rzecz ta musi być ściśle określona, np. przez rodzaj, markę, numer lub miarę wyrażającą jej wartość (10 ton węgla). Darowizną nie są zobowiązania do bezpłatnego świadczenia wynikające z umów uregulowanych innymi przepisami kodeksu (użyczenie, zamiana), a także przysporzenia w sytuacji, gdy ktoś zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył lub nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte – przykładem tej, nieco zawiłej od strony językowej, okoliczności będzie np. sytuacja, gdy odrzucając spadek teoretycznie dokonujemy przysporzenia swoim majątkiem na rzecz innej osoby (następnej w kolejności do dziedziczenia), ale „odrzucenie” powoduje, że nigdy tym majątkiem faktycznie nie rozporządzaliśmy, a więc o darowiźnie nie może być mowy.

W jaki sposób przekazuje się darowiznę?

Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednak brak zachowania tej formy nie czyni darowizny nieważną, o ile przyrzeczone świadczenie rzeczywiście zostało spełnione. Umowa darowizny nieruchomości bezwzględnie musi mieć postać aktu notarialnego.

Czy od darowizny płaci się podatki?

Tak, od darowizny trzeba zapłacić podatek, ale najbliżsi członkowie rodziny darczyńcy, przy zachowaniu odpowiednich formalności, są z tego obowiązku zwolnieni. To, jak duży przyjdzie nam zapłacić podatek od darowizny, uzależnione jest od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą oraz wartości otrzymanej darowizny. Więcej na temat podatków od darowizn mogą Państwo przeczytać we wpisie: Podatek od spadków i darowizn.

Czy darowiznę można cofnąć lub anulować?

Gdy obdarowany zachował się w stosunku do darczyńcy w sposób rażąco niewdzięczny, ten może darowiznę odwołać. Zastosowanie mają wówczas przepisy o tzw. bezpodstawnym wzbogaceniu. Odwołanie darowizny musi zostać wyrażone na piśmie. Odwołanie darowizny jest niedopuszczalne, gdy darczyńca przebaczył obdarowanemu, a także wówczas, gdy w jakiś sposób godziłoby to w zasady współżycia społecznego, przykładem może być chęć odebrania komuś przekazanych wcześniej ubrań czy innych niezbędnych do życia przedmiotów.

Czy darczyńca odpowiada w jakiś sposób za przekazaną obdarowanemu rzecz?

W przypadku rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania darczyńca odpowiada za szkody wyrządzone przez przedmiot darowizny. Jeśli przedmiot darowizny posiada wady fizyczne lub prawne, o których darczyńca wiedział i nie poinformował o nich obdarowanego i które przyczyniły się powstania jakiejś szkody (np. wypadku), obowiązkiem darczyńcy jest naprawienie tej szkody w sposób wskazany przez obdarowanego: przywrócenie stanu poprzedniego lub zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

Czy obdarowany ma wobec darczyńcy jakieś zobowiązania?

Jeśli darczyńca znajdzie się w sytuacji niedostatku – nie ze swojej winy nie będzie w stanie samodzielnie zaspokajać całości lub części swoich uzasadnionych potrzeb – obowiązkiem obdarowanego jest dostarczenie darczyńcy środków do życia w takim wymiarze, w jakim istnieje jeszcze jego wzbogacenie. Zwolnienie z tego obowiązku możliwe jest po zwróceniu darczyńcy równowartości darowizny.

Leave a Reply